Prace hodowlane prowadzone w celu przygotowania odmian o najlepszych cechach użytkowych spowodowały również znacznie skrócenie źdźbła. Tym samym zboża są mniej podatne na wyleganie niż te uprawiane dawniej. Jednak wzrost intensywności agrotechniki, w tym także nawożenia azotem powoduje, że łan intensywnie roślinie i pomimo genetycznej odporności na wyleganie, niezbędne jest zastosowanie regulatorów wzrostu.
Czym są regulatory wzrostu?
Nazwa tej grupy środków ochrony roślin pochodzi od funkcji, którą one spełniają — modyfikują (regulują) pokrój roślin uprawnych. Stosowane są zarówno w rzepaku, jak i w zbożach ozimych oraz jarych. Co ciekawe niektóry substancje czynne wykorzystywane w uprawach polowych aplikowane są również w sadach celem np. ograniczenia wzrostu wegetatywnego lub przyspieszenia wybarwienia owoców.
Regulatorami wzrostu mogą być substancje czynne dedykowane do tego celu np. trineksapak etylu lub proheksadion wapnia. Ich zadaniem jest tylko regulacja pokroju uprawy. Niektóre substancje czynne z grupy fungicydów należące do grupy triazoli mogą również modyfikować wzrost niektórych upraw. Doskonałym przykładem takiej substancji czynnej, jest metkonazol, który jest zawarty między innymi w produkcie Sierra 60 SL.
Dlaczego warto stosować regulatory wzrostu?
Aplikacja regulatorów wzrostu dotyczy zarówno zbóż ozimych, jak i jarych, ponieważ obie formy narażone są na wyleganie. Wyleganie jest zjawiskiem bardzo niepożądanym, ponieważ utrudnia zbiór kombajnowy. Dodatkowo wylegnięte rośliny wolniej osiągają dojrzałość technologiczną umożliwiająca zbiór, są bardziej podatne na porastanie oraz infekcję grzybami chorobotwórczymi (liści oraz kłosa).
Wynika z tego jednoznacznie, że niezastosowanie regulatorów wzrostu zwiększa ryzyko obniżenia efektywności ekonomicznej uprawy, czyli osiągnięty plon może być niższy i gorszej jakości. A sam proces zbioru będzie bardziej czaso- i kosztochłonny.
Jak działają regulatory wzrostu?
Substancje czynne zawarte w tej grupie środków ochrony roślin wpływają na procesy fizjologiczne zachodzące w roślinach uprawnych. Bardzo często są to związki hamujące syntezę określonych hormonów roślinnych np. gibereliny. Do inhibitorów tego fitohormonu można zaliczyć powszechnie występujące w regulatorach wzrostu substancje czynne: proheksadion wapnia, trineksapak etylu, chlorek mepikwatu, a także CCC (chlorek chlomekwatu).
Głównym zadaniem stosowanych regulatorów wzrostu jest zmniejszenie tempa wzrostu merystemów interkalarnych — odpowiedzialnych za wydłużanie źdźbła między "kolankami". Jednocześnie ściana źdźbła po zastosowaniu regulatorów wzrostu ulega pogrubieniu.
Co warto wiedzieć o substancjach czynnych regulujących zboża?
- W zbożach ozimych dedykowane do regulacji wzrostu są poniższe substancje czynne:
- proheksadion wapnia
- trineksapak etylu
- chlorek mepikwatu
- CCC (chlorek chlomekwatu)
- etefon
Wyżej wymienione substancje czynne mogą występować w produktach samodzielnie lub w mieszaninach formulacyjnych. Doskonałym przykładem może być Medax Max, który zawiera zarówno proheksadion wapnia, jak i również trineksapak etylu. W efekcie tego przy pomocy aplikacji gotowego rozwiązania można osiągnąć synergizm działania obu substancji.
Trineksapak etylu hamuje działanie giberelin w wyniku czego źdźbło, ulega skróceniu, przy jednoczesnym zwiększeniu jego grubości. Substancja stymuluje także rozwój systemu korzeniowego. Działa w niższych temperaturach i w przeciwieństwie do CCC i chlorku mepikwatu nie wymaga intensywnego nasłonecznienia.
Druga substancja wchodząca w skład Medax Max, czyli proheksadion wapnia również do działania nie wymaga nasłonecznienia i dodatkowo wykazuje biologiczną skuteczność w szerokim zakresie temperatury, już od 5 °C. Efektem jego działania jest skrócenie międzywęźli oraz pogrubienie źdźbła.
Zastosowanie regulatorów wzrostu jest niezbędne do utrzymania odpowiedniej stabilności i struktury przestrzennej. "Skracanie" powinno być przeprowadzone z uwzględnieniem gatunku zbóż, przebiegu pogody oraz kondycji roślin uprawnych, a także podatności odmiany na wyleganie, wynikającej z jej cech użytkowych.
