W poniedziałkowe popołudnie 25 października 2021 w holu budynku głównego Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wlkp. roku odbyło się otwarcie polsko-niemieckiej wystawy pt. “Juta, domy, republika. Przemysłowiec i reformator społeczny Max Bahr (1848-1930) z Landsbergu nad Wartą”.
Ekspozycja jest wspólnym projektem Brandenburskiego Głównego Archiwum Krajowego w Poczdamie i gorzowskiej książnicy. Otwarcie wystawy odbyło się w rodzinnym mieście Maxa Bahra, dokładnie w dniu jego 173. rocznicy urodzin.
Wystawa jest zwieńczeniem projektu, który biblioteka rozpoczęła w sierpniu 2019 roku i tym samym odkryła na nowo sylwetkę landsberskiego przedsiębiorcy, filantropa oraz reformatora
Wernisaż wystawy zgromadził wielu gorzowian zainteresowanych sylwetką Maxa Bahra i jego osiągnięciami. Przybyłych gości powitali Sławomir Szenwald – dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim, prof. dr. Mario Glauert – dyrektor Brandenburskiego Głównego Archiwum Krajowego (BLHA) w Poczdamie, Jörg Pache – kurator wystawy, dr Falko Neininger – kierownik projektu, prof. Paweł Leszczyński oraz Jürgen Bahr – prawnuk Maxa Bahra, którzy opowiadali o wystawie, która przygotowana została w formie plansz zawierających informacje biograficzne, dotyczące działalności gospodarczej, społecznej oraz politycznej rodziny Bahrów. Przygotowane zostały na podstawie zbiorów pochodzących m.in. z Brandenburskiego Głównego Archiwum Krajowego w Poczdamie, Archiwum Państwowego w Gorzowie Wielkopolskim oraz archiwum rodziny. Przygotowując wystawę wykorzystano wiele materiałów naturalnych kojarzących się z fabryką juty Maxa Bahra; to m.in. surowa juta, worki jutowe z nadrukiem, materiał i sznurki jutowe) stanowiące tło wystawy.
Jörg Pache – kurator wystawy w swoim wystąpieniu opowiedział o znaczącym wpływie Maxa Bahra na historię Brandenburgii na przełomie XIX i XX w. Od 1905 r. jego fabryka była największym pracodawcą w regionie. Nawiązał szerokie kontakty biznesowe i osobiste na całym świecie, dzięki nim ruszył na podbój Ameryki i Indii. Podkreślił społeczny wymiar jego działań, ponieważ Bahr podjął się budowy setki mieszkań dla robotników, Łaźni Miejskiej i Domu Działalności Społecznej jako centrum życia społecznego mieszkańców. Z poświęceniem angażował się w poprawę warunków życia swoich pracowników, w stwarzanie równych szans społecznych i wspieranie awansu społecznego kobiet.
Profesor Paweł Leszczyński podkreślił kontekst polityczny działalności Maxa Bahra – w ramach działalności w liberalnej Niemieckiej Partii Demokratycznej Max Bahr był członkiem pierwszej kadencji Reichstagu w okresie Republiki Weimarskiej do 1924 r., poświęcając się przede wszystkim polityce społecznej i mieszkaniowej. Aż do śmierci w 1930 r. był zagorzałym zwolennikiem republiki.
Wybudowana przez przemysłowca łaźnia miejska, fabryka oraz domy dla robotników do dnia dzisiejszego są ważnym elementem krajobrazu współczesnego Gorzowa.
Tekst: Magdalena Matuszewska
Fot.: Kazimierz Ligocki
